İşletim sistemi nedir, bilgisayarda çalışan tüm donanım birimlerini ve uygulama yazılımlarını yönetip kontrol ederek bilgisayarı daha kolay kullanmamızı sağlayan sistem yazılımları bütünüdür. 

İşletim Sistemi Nedir

Artık sadece bilgisayarlara, tablet ve akıllı telefonlara değil, beyaz eşyalara, otomobillere ve hatta kol saatlerine bile kurulabilen işletim sistemleri, teknolojinin temel yapı taşlarından biridir.

İşletim sistemi, bilgisayar kurulduktan sonra yüklenir ve herhangi bir zamanda silinebilir, yeniden yüklenebilir veya başka bir işletim sistemiyle değiştirilebilir. Bilgisayarın donanım kaynaklarını yöneten ve çeşitli uygulama yazılımları için ortak hizmetler sağlayan işletim sistemi, tüm donanım ve yazılımları yönetir ve kontrol eder, böylece kullanımı kolaylaştırır.

Özetle, işletim sistemi nedir sorusunun cevabı bilgisayarın beyni gibidir ve bilgisayarın düzgün ve etkili bir şekilde çalışmasını sağlar. Yüklenmesi, silinmesi ve yeniden yüklenmesi kolay olan işletim sistemleri, bilgisayar kullanıcılarına esneklik ve kişiselleştirme imkanı sunar.

İşletim Sistemi Çeşitleri Nelerdir?

İşletim sistemleri, kapalı kaynak kodlu ve açık kaynak kodlu olmak üzere iki ana kategoride bulunur.

Kapalı kaynak kodlu işletim sistemleri, üreticinin bir ücret karşılığında sattığı lisanslı işletim sistemleridir. En popüler kapalı kaynak kodlu işletim sistemleri arasında Windows, MacOS ve UNIX bulunmaktadır.

Açık kaynak kodlu işletim sistemleri ise ücretsiz olarak kurulabilen ve üzerinde geliştirme işlemlerinin yapılabildiği işletim sistemleridir. Linux, en popüler açık kaynak işletim sistemidir ve dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaktadır. Diğer açık kaynak kodlu işletim sistemleri arasında Ubuntu, Debian, OpenSuse, Pardus, Chromium ve CentOS gibi çeşitli seçenekler bulunmaktadır.

Microsoft, 1980’lerin ortasında Windows işletim sistemini geliştirmiştir. Windows, zamanla çeşitli sürümlerde yayınlanmıştır ve günümüzde Windows 10 en son sürümüdür. Windows, özellikle yeni bilgisayarların çoğuna önceden yüklenmiş olarak geldiği için dünya genelinde en yaygın kullanılan işletim sistemidir.

Apple ise macOS (eski adıyla OS X) adı altında işletim sistemi üretmektedir. MacOS, özellikle Apple'ın kendi ürünleri olan Mac bilgisayarlarında kullanılmaktadır.

Linux işletim sistemi ailesi, dünya çapında dağıtım ve değişikliğe izin veren açık kaynaklı bir yazılım örneğidir. Linux'un ücretsiz olması ve çeşitli dağıtımlar arasında seçim yapma imkanı sunması, kullanıcılar için önemli avantajlar sağlar.

İşletim Sistemi Ne İşe Yarar?

İşletim sistemi, bir bilgisayarın donanımını yöneten ve bilgisayarın kullanıcılarıyla iletişim kurmasını sağlayan yazılımın bir parçasıdır. İşletim sistemi, bilgisayarın tüm bileşenlerini (örneğin, işlemci, bellek, depolama aygıtları, giriş/çıkış cihazları) koordine eder ve bu bileşenler arasında veri alışverişini sağlar. Aşağıda işletim sisteminin temel görevlerinden bazıları verilmiştir:

Donanım yönetimi: İşletim sistemi, bilgisayar donanımını tanır, kontrol eder ve yönetir. Bu, işlemcinin veri işleme görevlerini yönetmek, bellek kullanımını optimize etmek, depolama aygıtlarına erişim sağlamak ve giriş/çıkış cihazlarıyla iletişim kurmak gibi görevleri içerir.

Kaynak tahsisi: İşletim sistemi, çalışan programlar arasında bilgisayarın kaynaklarını (örneğin, bellek, işlemci zamanı, ağ bant genişliği) paylaştırır ve denetler. Bu, birden fazla programın aynı anda çalışmasını sağlayarak bilgisayarın verimli bir şekilde kullanılmasını sağlar.

Dosya yönetimi: İşletim sistemi, bilgisayarın sabit disklerindeki dosyaları yönetir. Bu, dosyaların oluşturulması, okunması, yazılması, taşınması, kopyalanması ve silinmesi gibi işlemleri içerir.

Kullanıcı arabirimi sağlama: İşletim sistemi, kullanıcılarla bilgisayar arasında iletişim kurmayı sağlar. Bu, grafik kullanıcı arabirimi (GUI) veya komut satırı arayüzü (CLI) gibi farklı kullanıcı arabirimleri aracılığıyla gerçekleşebilir.

Sistem güvenliği: İşletim sistemi, bilgisayarın güvenliğini sağlamak için çeşitli güvenlik önlemleri alır. Bu, erişim kontrolü, kullanıcı kimlik doğrulama, veri şifreleme ve zararlı yazılımlarla mücadele gibi güvenlik önlemlerini içerir.

Genel olarak, işletim sistemi bilgisayarın temel yazılım tabanını oluşturur ve bilgisayarın sorunsuz bir şekilde çalışmasını sağlar.